سکته‌ی مغزی چیست؟
امروزه شاهد افزایش بیماری و ابتلا به سکته‌ی مغزی هستیم. افرادی که فشار خون یا کلسترول دارند بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستند. اگر ریسک فاکتورهای ابتلا به این بیماری را جدی نگیرید، درصد افزایش احتمال ابتلا به این بیماری در شما افزایش می‌یابد. بهتر است تا اطلاعات خود را در زمینه تشخیص و درمان سکته مغزی افزایش دهید تا بتوانید در مواقع لازم بهترین عملکرد را داشته باشید و شاید حتی بتوانید جان کسی را نجات دهید.
اما فراموش نکنید فردی که از سکته‌ی مغزی جان سالم به در برده است، بیشتر از همیشه نیازمند همراهی و همیاری شماست. برخی از کارهای ابتدایی در این افراد مختل می‌شود. حتی ممکن است شستشو، تعویض لباس یا اجابت مزاج در این افراد مختل شود. درمان‌های متعدد این بیماری بسته به عوامل مختلف می‌تواند متفاوت باشد. با ما همراه باشید تا اطلاعات خود را تکمیل کنید و بتوانید پیشگیری و درمان کنید.
مهم ترین عامل سکته ی مغزی چیست؟
مهم ترین عامل سکته ی مغزی چیست؟ یک بیماری پزشکی جدیست که در آن با قطع جریان خون بخشی از مغز، زندگی فرد در خطر مرگ قرار می‌گیرد.
این بیماری در دسته‌ی فوریت‌های پزشکی قرار می‌گیرد و به سرعت باید مورد مداوا قرار گیرد. هرچه فرد زودتر تحت درمان سکته مغزی قرار گیرد، احتمال آسیب کمتری وجود دارد.
اگر احتمال می‌دهید که خودتان یا یکی از اطرافیانتان دچار آن شده‌اید به سرعت با اورژانس تماس حاصل نمایید.
انواع سکته مغزی
چیزی درباره انواع سکته مغزی می دانید؟ شاید برایتان عجیب باشد که بدانید در علم پزشکی انواع مختلفی برای آن تعریف شده و تشخیص علائم نیز با توجه به نوع سکته متفاوت است. انواع سکته مغزی شامل :
- خاموش ( نوع رایج تر )
- علامت دار
علائم سکته مغزی
علائم سکته مغزی کامل یا خفیف در همه سنین و گروه ها مانند: جوانان ، زنان جوان _ کهنسال ، مردان ، سالمندان و… را می توان با کلمه FAST به یاد آورد:
صورت Face – ممکن است صورت به یک سمت کج شده باشد، فرد نتواند لبخند بزند یا دهان یا چشمش به یک سمت متمایل شده باشد.
بازوها Arm – ممکن است فرد مبتلا به دلیل ضعف یا بی حسی نتواند یک یا هر دو بازوی خود را بلند کرده و نگه دارد.
گفتارSpeech – ممکن است فرد سکته کرده نامفهوم صحبت کند، یا علی رغم اینکه بیدار است اصلاً قادر به صحبت کردن نباشد. این امکان نیز وجود دارد که آن‌ها قادر به درک صحبت‌های شما نباشند.
زمان Time– وقت آن است که در صورت مشاهده هر یک از این علائم یا نشانه‌ها، بلافاصله با شماره ۱۱۵ تماس بگیرید.
از دیگر نشانه سکته مغزی می توان به: سردرد ، عدم تعادل بدن و مشکلات بینایی اشاره کرد.
علائم سکته مغزی خاموش
آیا از علائم سکته مغزی خاموش باخبرید؟ در صد وقوع آن ، حدودا 14 برابر بیشتر از سکته مغزی علامت دار است. تشخیص این نوع سکته بسیار دشوار است و افراد عادی قادر به تشخیص آن نخواهند بود. اما متخصص مغز و اعصاب می تواند با دقت در تغییر شرایط فرد متوجه آن شود. تشخیص دقیق تر با اسکن مغزی است. زیرا به وضوح ضایعات و لکه های سفید در مغز مشاهده می شود. عصب قسمت های سفید شده عملکرد خود را ازدست داده اند.
سکته مغزی خاموش قسمتی از مغز را هدف قرار می دهد که معمولا آشکار نیست مانند حافظه! برخلاف سکته علامت دار که سیستم حرکتی ، صورت و تکلم را نشان رفته است. علائم سکته مغزی خاموش که اشخاص به طور خفیف ممکن است حس کنند عبارتند از:
- فراموشی و از دست دادن حافظه به طور خفیف
- از دست دادن ناگهانی تعادل
- عدم کنترل عضلات به طور موقت ( حتی عضلات صاف مانند مثانه)
- تغییر شخصیت یا خلق وخو به صورت ناگهانی
- کاهش مهارت و توانایی های شناختی
سکته مغزی در زنان
میزان مرگ و میر ناشی از سکته مغزی در زنان نسبت به مردان بالاتر است به طور میانگین از هر 10 فرد درگیر با این معضل ، 6 نفرشان از خانم ها هستند. شاید دلیل این امر ؛ وقوع آن در سنین بالا در بانوان باشد. دقیقا زمانی که بدن رو به زوال بوده و توان کمتری برای بازسازی خود دارد. برای شناخت علائم سکته مغزی در زنان به موارد زیر دقت کنید:
- توهم
- خستگی
- گیجی
- تهوع و استفراغ
- فراموشی
- تغییرات خلق و خو
سکته مغزی در مردان
با اینکه میزان شیوع و کشندگی سکته مغزی در مردان نسبت به زنان کمتر است اما اتفاق افتادن آن در سن جوانی از شاخصه های آن می باشد. جوانان در صورتی که با علائمی همچون : ضعف گفتار ، ناهماهنگی کلمات ، بی حسی یه طرفه ، ضعف عضلات ، فلج شدگی صورت ، افتادگی و… مواجه شدین بی تفاوت از کنار آن عبور نکنید هرچه سریعتر به پزشک مراجعه کنید یا از خدمات ویزیت پزشک در منزل که می تواند به شما در تشخیص به موقع ، کاهش پیامدها ، نحوه مواجه با مشکل و درمان موثر کمک کند، بهره ببرید.
تست تشخیص سکته مغزی
چندین اقدام و تست ساده می تواند به شما در تشخیص سکته مغزی خفیف یا شدید کمک کند. زیرا بیمار به دلیل فلج شدن سمت چپ بدن ، قادر به انجام هیچ کدام از آن ها یه شکل صحیح نخواهد بود. با توجه به اینکه درمان در دقایق اولیه باعث کاهش عوارض و آسیب های ناشی از سکته می شود، لذا قبل از رسیدن فوریت های پزشکی و اورژانس ، اقدامات آسان زیر را در شناسایی سکته مغزی انجام دهید:
- از بیمار بخواهید یک جمله کوتاه بگوید.
- به بیمار بگویید هر دو دست خود را به طور هم زمان بالا بیاورد.
- از فرد مشکوک بخواهید لبخند بزند.
در گذشته شناخت بیماری با سی تی اسکن امکان پذیر بود. اما امروزه با گسترش تحقیقات پزشکی مشخص شده است که آزمایش خون برای تشخیص سکته مغزی کاربرد دارد زیرا نشانگر های زیستی درون خون به محققان کمک می کند تا آسیب های عصبی وارد شده به مغز را شناسایی کنند. ویزیت پزشک در منزل شمال تهران برای ساکنان این منطقه از پایتخت جهت درمان سالمندان و بیماران بستری در خانه بهترین گزینه است.
دلایل سکته مغزی
برای شناخت علت ها و دلایل سکته مغزی در ساعات صبح یا شب هنگام با ما همراه باشید. مغز نیز مانند دیگر اندام‌ها برای عملکرد صحیح به اکسیژن و مواد مغذی نیاز دارد که توسط خون تامین می‌شود. در صورتی که خون به مغز نرسد یا کم برسد، سلول‌های مغزی کم کم می میرند. این مسئله می‌تواند منجر به آسیب مغزی ، ناتوانی و احتمالاً مرگ شود.
دو دلیل عمده برای ابتلا به سکته مغزی وجود دارد:
سکته ایسکمیک
زمانی اتفاق می افتد که در اثر تجمع رسوبات چربی (لخته خون)، رگهای تغذیه کننده مغز مسدود یا باریک شوند و جریان خون در مغز افت پیدا کند. طبق آمار 85٪ از موارد به این دلیل رخ میدهد. کووید19 این نوع از سکته مغزی را افزایش داده است.
خونریزی داخلی (هموراژیک)
زمانی رخ میدهد که یکی از رگهای خونی پاره شده باشند که می تواند در نتیجه : مصرف دوز بالای داروهای ضد انعقاد خون ، فشارخون بالا ، تروما ، آنوریسم و آنژیوپاتی آمیلوئید مغزی ایجاد شود. این نوع از سکته مغزی تا حدودی با مصرف دارو قابل پیشگیری می باشد. می توانید از خدمات ویزیت پزشک در منزل شرق تهران برای شناسایی به موقع استفاده کنید.
حمله ایسکمی گذرا (TIA)
زمانی رخ میدهد که خون‌رسانی به مغز به طور موقت قطع می شود. از این بیماری به عنوان مینی سکته‌ی مغزی یاد می‌شود. این سکته می‌تواند از چند دقیقه تا ۲۴ ساعت زمان ببرد.
TIA از آن دست بیماری‌هایی است که باید به سرعت تحت درمان قرار گیرد. در صورتی عدم درمان فوری ، می تواند به سکته ی مغزی کامل منجر شود. اما چنانچه علائم بهبود یافت، بهتر است در اسرع وقت به دنبال مشاوره پزشکی باشید.
برخی از شرایطی که خطر سکته را افزایش می‌دهند عبارتند از:
- فشار خون بالا
- کلسترول بالا
- ضربان قلب نامنظم (فیبریلاسیون دهلیزی)
- دیابت
عوارض سکته مغزی
عوارض بعد از سکته مغزی چیست؟ مغز به دلیل اینکه مرکز کنترل بدن محسوب می شود؛ هر گونه آسیب می تواند عوارض گسترده ای را برای فرد داشته باشد. مهم ترین عوارض جانبی پس از سکته مغزی شدید عبارتند از:
- فلج
- تغییر یا کاهش توانایی حرکت
- مشکلات گفتاری
- مشکل در بلعیدن غذا
- از دست دادن حافظه
- مشکل در تفکر
- بی حسی، درد
- مشکلات عاطفی
- ایجاد احساسات غیر معمول
تیم درمانی سکته مغزی
درمان سکته مغزی با نظر کارشناسی گروهی از متخصصان امکان پذیر است بدین منظور می توانید به مطب این متخصصان مراجعه کنید یا از خدمات در منزل موسسات معتبر استفاده کنید. متخصص مغز و اعصاب در منزل از جمله خدمات ارائه شده توسط موسسه خدمات پزشکی کیان می باشد. تیم پزشکی که در درمان سکته مغزی همکاری می کنند، شامل:
- متخصص مغز و اعصاب
- متخصص تغذیه
- فیزیوتراپیست
- پزشک توانبخشی
- پرستار توانبخشی
- کار درمانگر
- گفتار درمان
- درمانگر تفریحی
- روانشناس
- روانپزشک
درمان سکته مغزی
روش درمانی که برای سکته‌ی مغزی اتخاذ می‌شود بسته به نوع سکته می‌تواند متفاوت باشد. مسائلی از قبیل ناحیه‌ی آسیب‌دیده و علت آن می‌تواند روش درمانی را متمایز نماید.
دارو درمانی
سکته مغزی معمولاً با دارو درمان می‌شود. به این منظور داروهایی که برای آن تجویز می‌شود، از لخته شدن دوباره خون جلوگیری می‌کند و لخته های موجود را حل می نماید. برخی داروها نیز برای کاهش فشار خون و کاهش سطح کلسترول تجویز می شود. اگر داروهای تجویزی پزشک از نوع تزریقی باشند خدمات تزریقات در منزل که توسط موسسه کیان در دسترس است، بهترین راه کار در همه گیری کرونا محسوب می شود.
جراحی
در بعضی از موارد، ممکن است تنها دارو درمانی برای درمان لخته‌های خون کافی نباشد. در این موارد باید از روش‌های دیگری نیز کمک گرفت. در صورتی که علت اصلی سکته‌ی مغزی وجود لخته‌ی خون باشد، نیاز است تا از روش جراحی برای درمان آن اقدام کرد.
زندگی بعد از سکته مغزی
افرادی که از سکته مغزی جان سالم به در می‌برند اغلب با مشکلات طولانی مدت ناشی از آسیب به مغز مواجه می شوند. برخی از افراد قبل از اینکه بتوانند استقلال سابق خود را بازیابند، نیاز به دوره طولانی توانبخشی دارند. این افراد می‌توانند از خدمات فیزیوتراپی در منزل استفاده نمایند. اما متاسفانه بسیاری از افراد هرگز به طور کامل درمان نمی‌شوند. این افراد پس از سکته مغزی به حمایت مداوم نیاز دارند. حتی گاه نیاز است تا اقدام به وصل سرم در منزل کنند.
این خدمات به فردی که سکته مغزی او بهبود یافته است، به سهولت به ادامه‌ی زندگی خود بپردازد و مهارت‌های لازم را دوباره یاد بگیرد. برخی از افراد نیز با توسل به مراقبت یا کمک دیگران به فعالیت های روزمره خود می‌توانند ادامه دهند.
به عنوان مثال این افراد برای مسائلی مانند مانند شستشو و لباس پوشیدن نیاز به کمک فرد دیگری دارند. اگر سکته مغزی شما رو به بهبودی است، یا یکی از اطرافیانتان که مبتلا به سکته بوده رو به بهبودی است، بهتر است از راهنمای مراقبت از سکته‌ی مغزی استفاده نمایید.
برخی از افراد شاهد اختلالاتی در ریتم و نحوه خواب خود هستند. این افراد باید ابتدا با پزشک مشورت کرده سپس اقدام به انجام آزمایش تست خواب کنند. تست خواب در منزل نیز توسط موسسه کیان ارائه می شود.
پیشگیری از سکته مغزی
می توانید با روش‌های زیر خطر ابتلا به سکته مغزی را به میزان قابل توجهی کاهش دهید:
- داشتن یک رژیم غذایی سالم
- ورزش منظم
- پیری
- دستورالعمل‌های توصیه شده در مورد مصرف الکل را جدی بگیرید (عدم مصرف بیش از 14 واحد در هفته)
- سیگار نکشیدن
اگر شرایطی که در آن هستید خطر سکته مغزی را افزایش می دهد، حتما تلاش کنید تا شرایط را بهبود بخشید و در رفع این شرایط کوشش کنید. به عنوان مثال، مصرف داروهای کاهش فشار خون یا کلسترول را حتما جدی بگیرید. اگر در گذشته سکته مغزی یا TIA داشته‌اید، حتما این اقدامات را که از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند را جدی بگیرید. زیرا امکان خطر ابتلا به سکته مغزی مجدد برای شما بسیار زیاد است.
فعالیت های الکتریکی مغز توسط دستگاه نوار مغز، قابل ثبت است. پزشکان برای تشخیص عملکرد قسمت های مختلف مغز از این دستگاه استفاده می کنند. موسسات کمی قادر به ارائه خدمات نوار مغز در منزل هستند. موسسه کیان مفتخر است که این خدمات را همزمان در اختیار شما قرار می دهد.
رژیم غذایی
اهمیت دادن به رژیم غذایی مناسب برای بیماران سکته مغزی از اصول مراقبتی است زیرا احتمال سکته مجدد را بسیار کاهش می دهد. تغذیه افراد دچار سکته ی مغزی باید بر پایه کاهش کلسترون و فشار خون متمرکز باشد. بهترین و دقیقترین برنامه غذایی می تواند توسط متخصص داخلی در منزل یا متخصص تغذیه با توجه به شرایط مریض تنظیم شود.
نکات مهم در تغذیه بیمار
_ سعی کنید تمام گروه های غذایی ( غلات _ میوه ها _ سبزیجات _ لبنیات_ گوشت ) را در برنامه غذایی افراد سکته مغزی بگنجانید.
_ به دلیل مشکل در بلع از راهنمایی های یک متخصص حرکتی برای خوردن و نوشیدن ایمن بیمار کمک بگیرید.
_ از آنجاییکه دریافت ریز مغذی ها در بدن بعد از سکته مشکل است از دریافت آن توسط بیمار اطمینان حاصل بفرمایید. می توانید از آزمایش در منزل استفاده کنید.
_امکان فراموش کردن وعده غذایی و ایجاد بی اشتهایی بیمار وجود دارد لذا همراه مریض باید جهت یادآوری اقدام کند.
_ عمدتا بازو و دست چپ بیمار ، اختیار و توان حرکتی خود را از دست داده و در تغذیه با مشکل مواجه می شود. این بستگی به مقدار و شدت آسیب وارد به بدن بیماران سکته مغزی دارد. در برخی از افراد بیشتر و برخی دیگر کمتر است. پس ، تا زمان بهبودی نسبی سعی کنید یاریگر او باشید.
نکات احتیاطی در تغذیه
_سعی کنید نمک و غذاهای پر چرب مثل : کله پاچه ، حلوا ، مرغ ، سس مایونز ، سیب زمینی سرخ کرده ، کره ، خامه ، مارگارین ، روغن ها و… را از رژیم غذایی بیماران سکته مغزی حذف کنید.
_ از قرار دادن ترشیجات ، غذاهای پر ادویه و شیرینی ها مثل : کلوچه ، کیک ، شکلات ، شیرینی ، بیسگویت و… در برنامه تغذیه ی افراد سکته مغزی اجتناب کنید.
بیماران سکته مغزی باید قید غذاهای فرآوری شده و فست فودی از قبیل : پیتزا ، برگر ، چیپس ، نوشابه ها ، آب میوه های غیر طبیعی ، الکل و مواد انرژی زا را بزنند.
_ نوشیدن آب زیاد به بهبود بیمار کمک می کند. سعی کنید تعداد دفعات نوشیدن را زیاد کرده و مقدار یا نحوه مصرف را به دلیل مشکل بلع بیماران تغییر دهید.
مراقبت ها برای بهبودی بعد از سکته مغزی
بهبودی بعد از سکته مغزی در گرو انتخاب روش صحیح برخورد با بیمار است. رفتار اطرافیان هنگام مراقبت از بیمار سکته مغزی در منزل بسیار حائز اهمیت است. در این راستا انجام اقدامات زیر توسط بیمار، مراقبان بهداشتی_سلامتی و اطرافیان او جهت درمان خانگی سکته مغزی توصیه می شود:
روزانه تمرینات توانبخشی سکته مغزی را انجام دهید.
ورزش ها و تمرینات توانبخشی ، حکم باز راه اندازی سیستم عصبی حرکتی را برای بیماران دارند. اختلالات حرکتی در بیشتر افراد دیده شده است.سعی کنید وسایل توانبخشی سکته مغزی را فراهم نموده و تمام ورزش ها را بدون ناامیدی تحت نظر پزشک متخصص توانبخشی انجام دهید.
مسئولیت سبک به بیمار واگذار کنید.
در درمان خانگی سکته مغزی سعی کنید مسولیت های سبک به بیمار بدهید و فقط در صورت لزوم و درخواست بیمار انجام کارهای او را برعهده بگیرید. لحظه ی مناسب یا نوع فعالیت را می توانید با مشورت پرستار به بیمار محول کنید.
دکوراسیون منزل را تغییر دهید.
افراد سکته کرده با مشکلات بینایی و عدم تعادل روبرو هستند. خلوت کردن خانه یا تغییر دکوراسیون موجب افزایش ایمنی و کاهش عوارض بعد از سکته مغزی بیمار می گردد.
از عوارض جانبی دارو یادداشت برداری کنید.
بیماران از داروهای مختلفی مانند فشار خون ، کلسترول و.. استفاده می کنند. دارو ها می توانند عوارض جانبی را برای بیمار در پی داشته باشند. در صورت مشاهده هر گونه تغییر در این علائم، سریعا با متخصص تماس بگیرید.
عوارض جدید را بنویسید.
در برخی از موارد ممکن است فرد بعد از مرخصی از بیمارستان، عوارض جدیدی را تجربه کند. موارد غیر عادی را با پزشک در میان بگذارید.
روحیه و امید خود را از دست ندهید.
بهبودی و درمان سکته مغزی به صورت یک خط رو به جلو یا شیب مثبت نیست. گاهی شاهد یک قدم رو به جلو خواهید بود کمی بعد دو قدم به عقب بازگشت دارید. نا امید نشوید. این جزء روند درمان محسوب می شود. امید داشتن و روحیه بالای شما به بهبود سرعت می بخشد.
در مصرف مکمل های دارویی احتیاط کنید.
همه مکمل های دارویی برای بیماران بی ضرر نیستند. طبق تحقیقات مکمل دارویی مثل جینکو بیلوبا در افزایش خطر سکته مجدد مغزی اثر گذار است.
درمان طولانی مدت است.
تثبیت عصب بعد از چند ماه صورت می گیرد اما اصلاح و بهبود عملکرد عصب ، نیازمند زمانی معادل چندین سال است. بنابراین درمان را طولانی در نظر بگیرید تا زود نا امید نشوید.
خطر سقوط را کاهش دهید.
هنگام بلند شدن، امکان لغزش و زمین خوردن وجود دارد. حد الامکان از تشک های ضد لغزش استفاده کنید. وسایل و ابزار ثابت در اختیار بیمار قرار دهید.
حالات بیمار را درک کنید.
بیمار بعد از سکته مغزی دچار احساسات و احولات خاصی مانند: افسردگی ، اضطراب، هیجانات ناگهانی خنده یا گریه می شود سعی کنید او را درک کنید مشاوره های روان شناسی کمک کننده هستند.
به مراقب کمک کنید.
مراقبت از بیمار بسیار طاقت فرساست. سعی کنید آن را به یک نفر واگذار نکنید و خودتان هم کمک کنید. کوچکترین اهمال در اثر خستگی مراقب خطر آفرین است.
از تجربه دیگران استفاده کنید.
بدین منظور می توانید با افرادی که سابقه سکته مغزی داشته اند مشورت کنید. گروه های منطقه ای را از طریق موسسات و کلینیک ها بیابید.
سبک زندگی تان را تغییر دهید.
رفتارهایی که موجب بروز مجدد آن می شوند کنار بگذارید. استرس خود را کاهش دهید. فشار خون و کلسترول را مدیریت کنید. برنامه غذایی بیمار را با مشورت پزشک تنظیم کنید.
مدارک پزشکی را جمع آوری کنید.
عوارض جانبی، سوابق دارویی و تغییرات رفتاری بیمار را یادداشت کنید سپس جهت ادامه درمان یا تغییر شیوه درمان ، آن ها را در اختیار پزشک در منزل غرب تهران یا سایر مناطق قرار دهید.
یک برنامه روزانه را تنظیم کنید.
برنامه ای متشکل از: رژیم غذایی سالم، مصرف درست داروها ، ورزش کردن و مراجعه منظم به پزشک را با مشورت پزشک تنظیم کنید.
سکته مغزی در کودکان
سکته مغزی فقط در بزرگسالان رخ نمی‌دهد. طبق اعلام انجمن محققان این بیماری ، هر ساله حدود 400 کودک تنها در انگلیس سکته می‌کنند.
بهتر است تا با تکمیل اطلاعات خود در این زمینه از سلامت فرزندان خود حفاظت کنید و سلامت آن‌ها را نیز جدی بگیرید.
می‌توانید اطلاعات بیشتر در مورد سکته در دوران کودکی را در وب سایت انجمن سکته مغزی مطالعه کنید.
کلام آخر:
با تغییر سبک زندگی، هر روزه شاهد افزایش بیماری‌ها در میان سنین مختلف هستیم. سکته‌ی مغزی یکی از بیماری‌هایی است که هر روزه بر تعداد مبتلایان به آن افزوده می‌شود. حتی طبق آمار، شاهد ابتلای کودکان نیز به این بیماری‌ها هستیم.
داشتن اطلاعات کافی در زمینه‌ی این بیماری و راه‌های جلوگیری از آن، یا درمان آن می‌تواند گامی مهم در زمینه‌ی کاهش این بیماری باشد.
حتما در صورتی که شاهد وقوع آن در یکی از اطرافیان خود بودید با اورژانس تماس حاصل نمایید. درخواست آمبولانس خصوصی از دیگر گزینه های پیش روی شماست. سپس تلاش کنید تا به فرد کمک کنید تا به زندگی عادی خود بازگردد.
کمک و مراقبت از افرادی که از این بیماری بهبود یافته‌اند بسیار موثر و حیاتی است. از دیگر خدمات موسسه کیان صدور گواهی فوت در منزل می باشد.